Examenvrees en hoe geraak je ervan af?

Binnenkort zijn het weer examens, en te veel studenten zullen opnieuw onterecht punten verliezen. Niet omdat ze te weinig gestudeerd hebben of de leerstof niet kennen – al zijn die er natuurlijk ook – maar vooral omdat hun emoties, hun stress en examenangst, het van hen overneemt op de verkeerde momenten.

Stress en angst komen niet zo maar. Het klinkt misschien wat raar, maar je moet best wel moeite doen opdat je voldoende stress en angst zou hebben op een examen. Meestal zijn stress en angst gevoelens die je over een tijdsperiode moet opbouwen, dus moet je er ook op tijd aan beginnen. Met andere woorden, de negatieve gevoelens hebben niet alleen een negatieve invloed op het afleggen van het examen, ze beïnvloeden ook het studeren zelf. Hoewel iedereen de stress oproept op zijn of haar eigen manier, zijn er vaak wel een aantal vaste patronen.

Herinneringen aan vroeger falen

Jij legde vroeger een hopeloos examen af, en jij voelde je daar toen heel slecht bij.  De herinnering hieraan is nu een uitstekende manier om opnieuw stress en angst te ervaren voor jouw volgende examen. Je speelt in jouw hoofd keer op keer de film af van wat er toen is misgelopen, alsof het elke dag nog opnieuw gebeurt. Misschien hoor je ook nog flarden zinnen die anderen met de nodige dramatiek toen tegen jou zeiden. Bovendien zijn familieleden er vaak als de kippen bij om jou aan die vroegere negatieve ervaring te herinneren onder het mom van jou te willen motiveren. Door die film en woorden voldoende te herhalen, roep je terug de negatieve gevoelens op die erbij hoorden.

Beelden van black outs

Een variatie op de vorige methode is de herinnering aan een vroegere black-out op het examen. Dit werkt als een soort onbewust leren. Door in detail te denken aan jouw vorige black-out ben jij jezelf aan het trainen voor een volgende black-out. Voeg hierbij een contraproductieve conversatie met jezelf zoals: “Ik mag dit niet vergeten!” en je zit gebeiteld voor een volgende black-out.

Angst voor 'de prof'

Soms kan een lesgever zo imponeren dat het jou angst inboezemt. Telkens jij aan het examen denkt, zie jij in jouw gedachten een al dan niet realistisch beeld van deze prof opduiken. Dit is vooral zeer doelmatig om jou te doen trillen op jouw benen voor een mondeling examen.

Zelfkritiek zoals “Ik ga het niet kunnen”

Onder het motto ‘als niemand anders mij afbreekt, dan doe ik het zelf wel’ breng jij gedachten van zelfkritiek in jouw hoofd: “ik ga dit nooit kunnen” of “dit zal ik nooit kunnen onthouden” of “ik hoop dat ze dat niet zullen vragen”. We hebben dagelijks duizenden conversaties met onszelf, in stilte, in ons hoofd. Sommige zijn heel nuttig, maar jezelf afbreken is meestal echt niet behulpzaam. We zijn immers zeer gevoelig voor dat stemmetje in ons hoofd. Vandaar de stress of angst!

Hoe stop je dit?

Als ik jouw kamer vol hang met lelijke schilderijen, ga je die dan laten hangen? Waarom zou je dan al die onproductieve en storende gedachten in jouw hoofd laten? Deze drie tips geven jou de mogelijkheid om de binnenhuisdecoratie van uw gedachten aan te passen en bij te sturen. Het zijn geen oplossingen voor onbestaande problemen, het zijn gemakkelijke manieren die al velen hielpen om op een andere manier over hun ingebeelde obstakels na te denken.

Tip 1: Neem afstand

In plaats van een herinnering aan een slecht examen of black-out te herbeleven, bekijk je de herinnering alsof je gefilmd werd door een camera. Die film moet starten op een moment dat alles nog goed was (positieve emoties), en moet lopen tot het eerste moment na het examen dat alles terug goed was (positieve emoties). Dit betekent dat jij jezelf ziet meespelen in de film. Dat zal het gevoel verminderen, want je speelt niet meer actief mee in de film, je bent immers toeschouwer geworden. Je verandert eigenlijk de manier waarop je denkt over een vroegere gebeurtenis. Als je echt avontuurlijk bent, kun je de film in jouw hoofd ook een paar keer achterstevoren bekijken, met circusmuziek op de achtergrond. Altijd heel grappig om jezelf achteruit te zien lopen, de pen terug in de inkt te zien kruipen en jouw woorden achterstevoren te horen.

Tip 2: Send in the clowns!

Het beeld van die prof die jou angst inboezemt staat op 'jouw televisie' in jouw hoofd. Je kan er dus mee doen wat je wil! Geef ze in jouw verbeelding een clownsneus. Voeg er nog twee Mickey Mouse oren aan toe. Schmink ze op een onzinnige manier. En wanneer je ze hoort spreken, laat ze lispelen of geef ze een grappige stem. Het zal zeer moeilijk worden om ze nog serieus te nemen, laat staan jouw stress te geven.

Tip 3: Een betere stemming door een andere stem

Wist jij dat je controle hebt over die zelfkritiek? Hier zit het geheim: ‘het is niet belangrijk WAT je tegen jezelf zegt, het is HOE je het tegen jezelf zegt’. Dus, experimenteer met die negatieve zelfkritiek door die stem in jouw hoofd te veranderen en te zien wat meer of minder effect heeft: maak de stem luider, dan stiller, laat ze fluisteren, plaats ze dichter in afstand, plaats ze verderaf, maak de stem sneller, dan trager, verander de intonatie in die stem in die van Samson, Mickey Mouse of de zwoele stem van James Bond. Sommige veranderingen in de stem zullen negatieve impact hebben, andere een positieve impact. Zoek en experimenteer tot je een zeer grappige versie van jouw zelfkritiek vindt.

Doe er iets aan!

Als je ooit bij ons, Braindrums, NLP leerde, dan was dit artikel een kleine herinnering en weet jij nu wat je kunt doen om een student in jouw omgeving te helpen en te ondersteunen! De resultaten kunnen zo veel beter zijn met een beetje ondersteuning. Anderen die van hun examenstress af willen of al wie meer info wil, kunnen me steeds contacteren via mail.