De media staan bol van artikels over burn-out. En hoewel velen onder ons zich dagelijks blootstellen aan hoge dosissen van stress, zijn sommigen door hun persoonlijkheid meer gevoelig aan burn-out dan anderen. Wat maakt het verschil?

De term burn-out  werd in 1974 bedacht om de reacties van chronische stress bij werknemers te beschrijven.  Stress is onze standaardreactie op extern gevaar, en vindt zijn oorsprong in onze aanpak om te overleven in een wereld van roofdieren. We maken adrenaline aan, onderdrukken onze cognitieve processen, zodat al onze energie gebruikt kan worden om te vechten of om te vluchten. Wanneer je een tijd lang op een constante manier adrenaline aanmaakt, dan vervangt het lichaam de adrenaline door het hormoon cortisol. Dit hormoon zorgt ervoor dat ons verlies van energie gecompenseerd wordt, maar onderdrukt ook ons immuunsysteem.  Eenmaal het immuunsysteem voldoende lang ondermijnd wordt, dan is de minste aanleiding voldoende voor een “crash” en komen we dus in een burn-out terecht.  De lange tijd die iemand nodig heeft om te recupereren van een burn-out heeft niets met de stress op zich te maken. Het is immers het immuunsysteem dat zo lang – soms meerdere jaren – nodig heeft om terug op peil te komen, onder andere door rust.  Vandaar dat iemand die al een tijdje thuis zit met een burn-out, perfect gelukkig en stressvrij kan zijn, maar toch de energie mist om te gaan werken.

Het is duidelijk dat om tot een burn-out te komen je een zeer hoge dosis stress nodig hebt over een voldoende lange tijdsperiode. Dit betekent dat je in jouw persoonlijkheid bepaalde voorkeuren hebt die ervoor zorgen dat je in jouw perceptie deze stress gedurende een lange periode moet ondergaan, dat je in jouw ogen geen keuze hebt. Terwijl iemand met andere persoonlijke voorkeuren in zijn of haar perceptie de keuze heeft om aan deze stress te kunnen ontsnappen, en dat vaak ook doet.

Hier zijn enkele van deze belangrijke voorkeuren – in NLP noemen we ze meta-programma’s – die een grote invloed hebben op de gevoeligheid voor burn-out. Deze voorkeuren zijn contextueel, dit betekent dat je deze voorkeur in jouw werkomgeving wel kunt hebben, maar misschien niet in jouw relaties.

Een eerste voorkeur is dat je alles graag hetzelfde hebt. Je wil graag in dezelfde job blijven, bij dezelfde werkgever, in dezelfde functie. Sommigen gaan hier heel ver in: dezelfde weg naar het werk, dezelfde parking, …  Als dit niet jouw voorkeur zou zijn, dan was je al lang van job veranderd, maar dat kan in jouw perceptie natuurlijk niet.

Een tweede voorkeur is dat je steeds naar externe bevestiging zoekt voor jouw werk. Je weet graag of je een taak naar behoren hebt verricht, en daarvoor ga je steeds te rade bij collega’s, jouw baas, klanten … anderen in het algemeen. Je vindt het moeilijk om zelf te oordelen of je een goede job doet.  Dit is vooral moeilijk wanneer deze bevestiging niet komt, bijvoorbeeld omdat je baas het zelf ook moeilijk heeft of omdat de uitvoering van een taak te lang aansleept.

Een derde voorkeur is om jezelf steeds maar weer in de schoenen van anderen te plaatsen: “Wat zullen de collega’s zeggen? Als ik mezelf ziek meld, dan zal iemand anders mijn taak moeten overnemen, dus zal ik maar blijven door doen.”

Wat kan jij zelf doen om jezelf beter te beschermen?
Vergroot jouw mentale weerbaarheid.  Dit kan je leren door er zelf boeken over te lezen (bvb van Stephen Covey of Wayne Dyer), of door een NLP training te volgen. Leer minstens om te ontspannen.

Start met sporten. Dit hoeft niet indrukwekkend te zijn, dagelijks 20 minuten wandelen kan al voldoende zijn. Vanzelfsprekend ga je hiervoor eerst bij een arts te rade.

Vergroot de flexibiliteit van jouw lichaam, bijvoorbeeld door het beoefenen van yoga of pilates.

Let op jouw voeding en drink voldoende water.

Neem een hobby waaraan je wekelijks tijd spendeert, en waarin jouw persoonlijke expressie belangrijk is: knutselen, tekenen, schilderen, leer een muziekinstrument, speel toneel in een amateurgezelschap, …

Hoe kunnen wij als coach jou nu helpen bij stress en burn-out:

1. Wanneer de stress hoog is, maar je zit nog niet in de fase van burn-out, dan kunnen wij als coach jou leren de stress te reduceren.  Minder stress betekent minder kans om het immuunsysteem onnodig te ondermijnen.
   
2. Wij kunnen als coach jou ook begeleiden om beter te leren omgaan met jouw persoonlijke voorkeuren, zodat je gemakkelijker inziet dat jij meer keuzes hebt dan je dacht. En dit liefst voor het te laat is.
   
3. Zelfs in de situatie van burn-out kunnen we als coach helpen om de stress te verminderen. Zo wordt de belasting die de stress veroorzaakt op het lichaam veel minder, zodat het lichaam gemakkelijker kan recupereren. Voor de fysieke karakteristieken van de burn-out en de recuperatie van jouw immuunsysteem heb je vanzelfsprekend de begeleiding van een arts nodig.
   
4. Tenslotte, eenmaal het te laat is, kan een coach helpen om niet meer in de zelfde val te trappen als voorheen.
   

Meer weten? Kom naar een van onze gratis Life Coaching Seminars.

Ik kwam op een zeer ongewone manier in contact met het werk van Dr. Olivier Sacks. Herman, mijn leraar schilderen op de academie, raadde mij jaren geleden aan om naar de opera The man who mistook his wife for a hat van Michael Nyman te luisteren.  Toen wist ik nog niet dat de opera gebaseerd was op een werkelijke case study van neuroloog Olivier Sacks uit zijn gelijknamige boek The man who mistook his wife for a hat and other Clinical Tales.

Dr. Olivier Sacks werd geboren in 1933 in Engeland en was een neuroloog en auteur. Hij verwierf bekendheid door zijn vele gepubliceerde verhalen over de neurologische afwijkingen van zijn patiënten.  Zo publiceerde hij case studies over het Tourette syndroom, over de effecten van Parkinson, over hallucinaties en over de verbanden tussen muziek en het brein. Zijn boeken en verhalen werden gebruikt voor toneel, opera en film, waarvan de bekendste de film Awakenings werd met Robert De Niro en Robin Williams.  Daarom werd hij door collega’s wel eens “the man who mistook his patients for a literary career” genoemd. Sacks zelf zag het als een voortzetting van een literaire stijl uit de 19e eeuw, gebaseerd op klinische anekdotes en liet zich inspireren door het werk van de Russische neuroloog Dr. Alexander Luria.  Het werk van Dr. Olivier Sacks blijft uitermate boeiend om te lezen, en een inspiratie op vele gebieden ...

Uren heb ik naar de voordrachten geluisterd van Wayne Dyer, een van mijn favoriete auteurs op gebied van zelfhulp.  Op 29 augustus 2015 overleed Dr. Wayne Dyer op 75-jarige leeftijd.

Dr. Wayne Dyer werd geboren op 10 mei 1940 in Detroit. Hij groeide er op in verschillende weeshuizen en opvanghuizen. Na een eerste carrière in klinische psychologie en lesgeven – Wayne Dyer is ondertussen dokter in de psychologie – richt hij zich naar het domein van persoonlijke ontwikkeling. Zijn publieke voordrachten trekken al snel veel volk en in 1976 publiceert hij zijn eerste best-seller Your erroneous zones.  Sindsdien publiceerde hij 40 boeken waarvan er 20 New York Times bestseller werden. Zijn weg naar succes werd er één van overwinningen op allerlei obstakels – zijn jeugd in weeshuizen, zijn familiale problemen, zijn overwinning op leukemie – en daarom noemden zijn fans hem wel eens de vader van de motivatie.

Na een hele serie praktische boeken over zelf-ontwikkeling verschuift zijn aandacht meer en meer naar de spirituele dimensie van de persoonlijke ontwikkeling zonder in religieuze dogma’s te vervallen. Zoals Wayne zelf zegt: “We zijn niet ons land, ons ras of onze religie.” In zijn meest recente boek, I can see clearly now, schrijft Wayne zijn memoires neer en krijg je een goed overzicht van zijn leven, zijn visie en zijn werk.

Dr. Wayne Dyer is een boeiende verteller met uitstekende inzichten in persoonlijke ontwikkeling.  Ik kan zijn boeken, audio en DVD’s dan ook alleen maar aanraden. Wayne zelf gaf aan iedereen die hij ontmoette een exemplaar van The Shift, een film over zijn spirituele tocht van ambitie naar zingeving.  Misschien een goed startpunt!